راهنمای خرید تجهیزات بالابر بر اساس گرید و ظرفیت بار

انتخاب درست تجهیزات بالابر صنعتی نه تنها ایمنی کارکنان را تضمین می‌کند، بلکه از خسارت به بار و تجهیزات جلوگیری می‌کند.
در پروژه‌های ساختمانی، کارگاه‌های صنعتی و انبارهای بزرگ، تجهیزات بالابر مانند زنجیر، مهارکش، سیم بکسل و بست‌ها نقش حیاتی دارند.

استفاده از تجهیزات غیر استاندارد یا نادرست می‌تواند باعث:

• شکست تجهیزات
• سقوط بار
• آسیب جدی به کارکنان
  شود.

به همین دلیل، قبل از خرید، باید با گرید، ظرفیت بار و نوع تجهیزات آشنا باشید.

🏷️ گرید چیست و چرا اهمیت دارد؟

گرید تجهیزات بالابر نشان‌دهنده میزان مقاومت کششی و استحکام فولاد آن است.
برای مثال:

• G80: مناسب بارهای سنگین و شرایط صنعتی سخت
• G100: مقاومت بالا و کاربرد در محیط‌های خطرناک و حرارت بالا

تجهیزات با گرید پایین‌تر برای بارهای سبک یا پروژه‌های کوچک استفاده می‌شوند، اما در پروژه‌های صنعتی و بالابرهای سنگین، همیشه باید از گریدهای استاندارد و بالاتر استفاده کرد.

نکته مهم: هنگام خرید تجهیزات بالابر صنعتی، همیشه برچسب گرید را بررسی کنید و از تامین‌کنندگان معتبر خرید کنید.

ظرفیت بار تجهیزات بالابر

هر تجهیزات بالابر، ظرفیت مجاز بار (WLL – Working Load Limit) دارد که نشان‌دهنده حداکثر وزن باری است که به‌طور ایمن تحمل می‌کند.

برای مثال:

• زنجیرها و سیم‌بکسل‌ها با گرید G80 می‌توانند بارهایی بین ۱ تا ۱۰ تُن را تحمل کنند.
• مهارکش‌ها نیز ظرفیت مشخص دارند و بسته به اندازه و نوع، از چند صد کیلوگرم تا چند تُن بار را تحمل می‌کنند.

استفاده از تجهیزات با ظرفیت پایین‌تر از بار واقعی، خطرناک و غیرقانونی است. بنابراین قبل از خرید، وزن بار و شرایط کاری را دقیق محاسبه کنید.

انواع تجهیزات بالابر و کاربرد آن ها

۱. زنجیر و سیم‌بکسل

زنجیرهای صنعتی و سیم بکسل جرثقیل بخش اصلی هر سیستم بالابر را تشکیل می‌دهند.

• زنجیرها مقاومت بالا دارند و برای بارهای سنگین و محیط‌های صنعتی مناسبند.
• سیم‌بکسل‌ها انعطاف بیشتری دارند و در جابجایی بارهایی که نیاز به حرکت دقیق دارند، کاربرد دارند.

۲. مهارکش

انواع مهارکش برای تنظیم طول و کنترل کشش در سیستم بالابر استفاده می‌شوند.
این تجهیزات باعث توزیع یکنواخت نیرو بین نقاط اتصال می‌شوند و ایمنی بار را تضمین می‌کنند.

۳. بست‌ها و اتصالات

انواع بست سیم بکسل برای اتصال سیم‌بکسل‌ها به قلاب یا زنجیر استفاده می‌شوند.
انتخاب بست استاندارد باعث جلوگیری از لغزش و آسیب به سیم‌بکسل یا زنجیر می‌شود.

چگونه تجهیزات بالابر مناسب را انتخاب کنیم؟

انتخاب تجهیزات بالابر صرفاً به قیمت یا ظاهر آن‌ها بستگی ندارد؛ بلکه باید وزن بار، شرایط محیطی و نوع پروژه را در نظر بگیرید.

۱. محاسبه وزن و نوع بار

ابتدا باید وزن دقیق باری که می‌خواهید جابجا کنید مشخص شود.

• برای بارهای سبک، زنجیرها یا سیم‌بکسل‌های گرید پایین‌تر کافی است.
• برای بارهای سنگین یا تجهیزات صنعتی، حتماً از زنجیرها و سیم‌بکسل‌های گرید G80 و بالاتر استفاده کنید.
• در این محاسبه، توجه داشته باشید که مهارکش‌ها و بست‌ها نیز ظرفیت محدود خود را دارند و باید با بار مطابقت داشته باشند.

۲. شرایط محیطی

• در محیط‌های مرطوب یا دارای مواد خورنده، انتخاب سیم‌بکسل جرثقیل ضدزنگ یا زنجیر با پوشش گالوانیزه توصیه می‌شود.
• در محیط‌های دارای حرارت بالا، فقط گریدهای مقاوم به حرارت مناسب هستند.

۳. نوع پروژه

• پروژه‌های ساختمانی معمولی: استفاده از زنجیرهای استاندارد و مهارکش‌های معمولی کافی است.
• پروژه‌های صنعتی سنگین: نیاز به تجهیزات بالابر صنعتی با گرید بالا و انواع مهارکش تقویت‌شده وجود دارد.
• جابجایی چندنقطه‌ای: ترکیب زنجیر، مهارکش و انواع بست سیم بکسل به توزیع یکنواخت بار کمک می‌کند و ایمنی را افزایش می‌دهد.

نکات ایمنی هنگام نصب و استفاده از تجهیزات بالابر

ایمنی، مهم‌ترین عامل در استفاده از تجهیزات بالابر است. رعایت نکردن چند نکته ساده می‌تواند منجر به سقوط بار یا آسیب به تجهیزات شود.

بازرسی قبل از هر بارگیری:

حلقه‌های زنجیر، سیم‌بکسل‌ها و مهارکش‌ها را از نظر ترک، خوردگی یا تغییر شکل بررسی کنید.

عدم پیچاندن یا گره زدن زنجیر و سیم‌بکسل:

تاب خوردگی یا گره باعث تمرکز نیرو و شکست سریع می‌شود.

استفاده از اتصالات استاندارد:

همیشه از انواع بست سیم بکسل یا قلاب‌های استاندارد برای اتصال استفاده کنید.

کنترل زاویه کشش:

زاویه بین شاخه‌های زنجیر یا سیم‌بکسل نباید بیش از ۶۰ درجه باشد.

آموزش پرسنل:

کارکنان باید با نحوه صحیح استفاده از مهارکش، سیم‌بکسل جرثقیل و زنجیرها آشنا باشند.

⚡ تفاوت برندها و کیفیت تجهیزات بالابر

کیفیت تجهیزات بالابر تاثیر مستقیم روی ایمنی، طول عمر و هزینه‌های نگهداری دارد.

• برندهای معتبر همیشه گرید، ظرفیت بار و استانداردهای بین‌المللی را روی محصولات خود درج می‌کنند.
• انتخاب تجهیزات ناشناخته ممکن است باعث شکست ناگهانی، لغزش بار یا آسیب به مهارکش و بست‌ها شود.
• در پروژه‌های حساس، ترکیب تجهیزات با برند معتبر و بررسی کیفیت اتصالات مثل انواع مهارکش و بست سیم بکسل ضروری است.

نگهداری و بازرسی دوره‌ای تجهیزات بالابر

نگهداری صحیح تجهیزات بالابر صنعتی، طول عمر آن‌ها را افزایش داده و ایمنی پرسنل را تضمین می‌کند.

۱. بازرسی قبل از هر استفاده

• هر بار قبل از بلند کردن بار، زنجیرها، سیم‌بکسل جرثقیل، مهارکش‌ها و بست‌ها را از نظر ترک، خوردگی یا تغییر شکل بررسی کنید.
• حلقه‌های باز یا تغییر شکل یافته باید فوراً از چرخه استفاده خارج شوند.

۲. تمیزکاری و روان‌کاری

• گرد و غبار، چربی و ذرات فلزی باعث ساییدگی زنجیر و سیم‌بکسل می‌شوند.
• هر چند هفته یک بار از روغن صنعتی سبک یا اسپری سیلیکونی برای روان‌کاری حلقه‌ها استفاده کنید.
• این کار اصطکاک را کاهش داده و عمر تجهیزات را افزایش می‌دهد.

۳. نگهداری در محیط مناسب

• تجهیزات را روی قلاب یا پایه مخصوص آویزان کنید تا از تماس با زمین و رطوبت دور باشند.
• از نگهداری در محیط‌های اسیدی یا بسیار مرطوب خودداری کنید تا از زنگ‌زدگی جلوگیری شود.

۴. ثبت سوابق بازرسی

• برای هر مهارکش، زنجیر و بست سیم بکسل کارت شناسایی و سابقه استفاده داشته باشید.
• بازرسی دوره‌ای حداقل هر ۳ تا ۶ ماه برای جلوگیری از آسیب‌های پنهان ضروری است.

اشتباهات رایج هنگام استفاده از تجهیزات بالابر

متأسفانه بسیاری از حوادث ناشی از استفاده نادرست از تجهیزات بالابر صنعتی است. برخی اشتباهات رایج:

استفاده از تجهیزات غیر استاندارد یا نامشخص

همیشه از تجهیزات دارای گرید و استاندارد معتبر استفاده کنید.

عدم تطابق ظرفیت با وزن بار

استفاده از تجهیزات با ظرفیت کمتر از وزن واقعی، خطرناک و غیرقانونی است.

پیچاندن یا گره زدن زنجیر و سیم‌بکسل

باعث تمرکز نیرو و شکست سریع می‌شود.

عدم استفاده از مهارکش و بست‌های استاندارد

توزیع نیرو نادرست و لغزش بار را به همراه دارد.

عدم آموزش پرسنل

کارکنانی که با نحوه صحیح استفاده از تجهیزات بالابر صنعتی آشنا نیستند، بیشترین خطر را ایجاد می‌کنند.

جمع بندی و توصیه های نهایی

• هنگام خرید تجهیزات بالابر صنعتی، همیشه گرید، ظرفیت بار و استانداردهای بین‌المللی را بررسی کنید.
• استفاده از انواع مهارکش، بست سیم بکسل و سیم‌بکسل جرثقیل با کیفیت، ایمنی و طول عمر تجهیزات را تضمین می‌کند.
• نگهداری صحیح، روان‌کاری منظم و بازرسی دوره‌ای، از بروز حادثه جلوگیری کرده و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.
• آموزش کارکنان و رعایت نکات ایمنی، مهم‌ترین عامل در موفقیت عملیات بالابر صنعتی است.